Khi 17 tuổi, tôi đã đọc được một câu nói “Nếu bạn sống mỗi ngày như thể đó là ngày cuối cùng của bạn, một ngày nào đó bạn chắc chắn sẽ đúng”. Câu nói đó gây ấn tượng mạnh với tôi, và kể từ đó suốt 33 năm qua, tôi đã nhìn vào gương mỗi sáng và tự hỏi bản thân mình:
“Nếu hôm nay là ngày cuối cùng của đời mình, mình có muốn làm những điều sắp làm hôm nay không?” Và khi nhận ra câu trả lời là “không” trong nhiều ngày liên tiếp, tôi biết mình cần thay đổi điều gì đó.
Nhớ rằng tôi sẽ sớm chết là công cụ quan trọng nhất mà tôi đã từng dùng để đưa ra những lựa chọn lớn trong cuộc sống. Bởi vì hầu hết mọi thứ – tất cả những kỳ vọng bên ngoài, tất cả niềm tự hào, tất cả nỗi sợ hoặc thất bại – tất cả những điều này sẽ biến mất khi bạn đối mặt với cái chết, chỉ còn những gì thực sự quan trọng. Nhớ rằng bạn sẽ chết là cách tốt nhất tôi biết để tránh cái bẫy của suy nghĩ rằng bạn còn gì đó để mất. Bạn đã thực sự trơ trụi. Vậy nên không có lý do để không đi theo trái tim của bạn.
Khoảng một năm trước tôi được chẩn đoán mắc bệnh ung thư. Tôi đã chụp X-quang vào lúc 7:30 sáng và nó cho thấy một khối u trên tuyến tụy trong khi tôi thậm chí còn không biết tuyến tụy là gì. Các bác sĩ nói với tôi rằng đây gần như là một loại ung thư không thể chữa được, và tôi nên chuẩn bị tinh thần sẽ sống không quá 3-6 tháng. Bác sĩ của tôi khuyên tôi nên về nhà và sắp xếp công việc của mình theo thứ tự, đó là mật mã bác sĩ để nói rằng “hãy chuẩn bị cho cái chết”. Điều đó có nghĩa là bạn cố gắng nói với con bạn mọi thứ mà bạn nghĩ rằng bạn sẽ có 10 năm tới để nói với chúng, chỉ trong vài tháng. Điều đó có nghĩa là đảm bảo mọi thứ được sắp đặt sao cho dễ dàng nhất có thể cho gia đình bạn. Điều đó có nghĩa là nói lời từ biệt.
Chẩn đoán đó ám ảnh tôi cả ngày. Tối hôm đó, tôi được làm xét nghiệm chẩn đoán, nơi họ đặt ống nội soi xuống cổ họng, qua dạ dày và vào ruột của tôi, đặt một cây kim vào tuyến tụy của tôi và lấy một vài tế bào từ khối u. Tôi được cho uống thuốc an thần, nhưng vợ tôi đã ở đó nói với tôi rằng khi họ nhìn các tế bào dưới kính hiển vi, các bác sĩ bắt đầu khóc vì đây là một dạng ung thư tuyến tụy rất hiếm có thể chữa được bằng phẫu thuật. Tôi đã phẫu thuật và bây giờ tôi vẫn ổn.
Đây là lần gần nhất tôi phải đối mặt với cái chết và tôi hi vọng nó là lần duy nhất tôi có trong vài chục năm nữa. Đã trải qua điều đó, bây giờ tôi có thể nói điều này với bạn một cách chắc chắn hơn một chút, cái chết là một khái niệm hữu ích nhưng hoàn toàn trí tuệ: Không một ai muốn chết. Ngay cả những người muốn lên thiên đàng cũng không muốn chết để đến đó. Cái chết là điểm đến tất cả chúng ta, không ai có thể trốn khỏi nó, đó là điều hiển nhiên. Cái chết là một phát minh vĩ đại của cuộc sống, nó là tác nhân thay đổi cuộc sống. Nó dọn sạch cái cũ để nhường đường cho cái mới. Ngay bây giờ người mới là bạn, nhưng một ngày nào đó, không lâu nữa, bạn sẽ dần trở thành người cũ và bị xóa đi. Xin lỗi vì đã quá lời, nhưng đó là sự thật.
Thời gian là hữu hạn, vì vậy đừng lãng phí nó bằng cách sống cuộc đời của người khác, đừng mãi mắc kẹt bởi định kiến trong suy nghĩ của người khác, đừng để những suy nghĩ ồn ào của người khác nhấn chìm giọng nói bên trong của bạn. Và điều quan trọng nhất là hãy can đảm để làm theo trái tim và trực giác của bạn, bằng cách nào bạn sẽ biết những gì bạn thực sự muốn trở thành. Mọi thứ khác chỉ là thứ yếu.
Khi tôi còn trẻ, có một ấn phẩm tuyệt vời có tên là “The Whole Earth Catalog”, đó là một trong những cuốn “kinh thánh” thuộc thế hệ của tôi. Nó được viết bởi một người có tên Stewart Brand, cách đây không xa ở Menlo Park, và anh ấy đã mang nó vào cuộc sống với sự thơ mộng của mình. Đó là vào cuối những năm 1960, trước khi máy tính cá nhân và máy tính để bàn xuất hiện, vì vậy tất cả đều được viết bằng máy đánh chữ, kéo và máy ảnh Polaroid. Nó giống như Google trên giấy, 35 năm trước khi Google xuất hiện. Nó rất lý tưởng được làm bởi những công cụ thô sơ và hữu ích.
Stewart và nhóm của ông đã phát hành một số trang của “The Whole Earth Catalog”, và sau đó khi phát hành hết cả ấn phẩm, họ đã tung ra một ấn phẩm cuối cùng. Đó là giữa những năm 1970, và tôi bằng tuổi bạn. Trên bìa sau của ấn phẩm cuối cùng đó có một bức ảnh về một con đường ở miền quê vào sáng sớm, nếu bạn là một người phiêu lưu thì bạn có thể sẽ tưởng tượng mình đang đi trên con đường đó. Phía dưới bức ảnh là dòng chữ “Hãy cứ khát khao, hãy cứ dại khờ”, đó là thông điệp để nói lời chia tay của họ với độc giả. “Hãy cứ khát khao, hãy cứ dại khờ” – Tôi đã luôn ước điều đó với bản thân mình. Và giờ, lễ tốt nghiệp bắt đầu cho sự khởi đầu mới, tôi ước điều đó cho tất cả các bạn.